کد مطلب:30666 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:14

گنجینه پرسمان » اعتقادات

از كجا آمده ايم و چرا بايد زندگي كنيم و چرا بايد از اين جهان برويم؟ هدف از خلقت چه مي باشد؟

خداي مهربان انسان را آفريده تا با حُسن اختيار خود به كمال لايق خويش برسد.

عقل انسان در بعضي موارد به صدور حكمي قطعي ناچار مي شود. نه اين كه نيرويي از بيرون وي را اجبار كند، بلكه بدين معني كه عقل حساب مي كند. و در مي يابد كه در مقابل واقعيت بايد تسليم شود و حق را بپذيرد. در واقع عقل واقع را كشف مي كند و مي پذيرد، مثلاً دو با دو را جمع مي كنيم مي گوييم حاصل جمع چهار است و غير از اين هم نمي توانيم بگوييم.

در فلسفة آفرينش انسان، يك فرد خداشناس حكم مي كند و مي پذيرد كه انسان آفريده شد تا به كمال برسد، زيرا از نظر او خداوند حكيم است و در تمام كارهايش هدف و غرض دارد. هدف از آفرينش يا سود بردن خداوند است، يا نفع رساندن به مخلوقات.

سود بردن خداوند محال است، چون لازمه اش اين است كه خدا محتاج باشد، چون سود بردن يعني نيازي را بر طرف كردن، و موجود نيازمند محال است كه خدا باشد. در اين صورت عقل حكم مي كند كه هدف خلقت سود رساندن به مخلوقات است كه آنان را از كتم عدم بيرون آورده و وجود ببخشد، و ابزار نيل به كمال نهايي را به هر موجودي عنايت فرمايد.

پس هدف از آفرينش انسان اين است كه به كمال لايقش برسد. اين را عقل انسان با توجه به شناختي كه از خداي خويش بايد داشته باشد، مي يابد و كشف مي كند.

از طرفي انسان موجودي است مختار و كمالاتش را با انتخاب و فعل اختياري خود مي تواند به دست آورد. اين هم نياز به دليل و برهان ندارد و انسان با توجه به زندگي روز مرة خود و ديگران، اختيار خود در زندگي را مي يابد.

اما اين كه كدام يك از افعال اختياري انسان در مسير كمال وي است، اين را به تمام و كمال، عقل قادر به كشفش نيست، زيرا طبق خبر راستگويان عالَم يعني پيامبران الهي، اصلي زندگي ابدي انسان، پس از مرگ و انتقال از دنيا به آخرت شروع مي شود، و سعادت و خوشبختي جهان آخرت در دنيا بايد فراهم شود، و عقل انسان اين قدرت را ندارد كه بفهمد دقيقاً و به طور مشروح چه اعمال و كرداري موجب سعادت اخروي و چه اعمالي باعث شقاوت و بدبختي در آخرت مي گردد. از اين رو خداوند پيامبرانش را براي نشان دادن راه هدايت و سعادت فرستاده است و به وسيلة آنان اعلام نموده: تنها راه سعادت، تسليم شدن در برابر خدا در تمام مراحل زندگي و عبارت ذات اقدس احديت است.

خدا در اين زمينه مي فرمايد: من جن و انس را نيافريدم جز براي اين كه عبادتم كنند. هرگز از آن ها روزي نمي خواهم، و نمي خواهم مرا اطعام كنند. خداوند روزي دهنده و صاحب قدرت است.2

در اين آيه خداوند هدف از خلقت و راه كمال را بيان فرمود، و هم اين كه او بي نياز مطلق است، و تمام سود عبادت به بنده مي رسد.

بهتر است به ذيل همين آيه در تفسير نمونه مراجعه فرماييد (ج22، ص 384 - 398).

در روايات اسلامي پيشوايان عاليقدر ديني تأكيد كرده اند كه هدف از خلقت انسان سود رساندن به اين اعجوبة خلقت مي باشد. امام علي(ع) فرمود: خداوند با دينش شما را اكرام كرده و شما را خلق كرده تا عبادتش كنيد.3

اعطاي دين خدا نهايت اكرام به انسان است چنان كه استعداد پرستش نيز از افتخارات است.

امام صادق(ع) فرمود: خداوند خلقش را بيهوده خلق نكرد و آن ها را بي هدف رها نكرد بلكه آن ها را آفريد تا قدرتش را اظهار كند و به طاعت مكلف شان كند كه بدين وسيله مستوجب رضوان الهي شوند، و خلق شان نكرد كه سودي از آنان ببرد و يا به وسيلة آن ها ضرري را از خودش دفع كند، بلكه به وجودشان آورد تا نفع شان برساند و به نعمت ابدي نائلشان نمايد.4

پس از طرف خدا آمده ايم، يعني آفريده شده ايم تا به كمال برسيم، و در دنيا زندگي مي كنيم تا كمال لايق خويش را به دست آوريم.

رسول خدا(ص) فرمود: الدنيا مزرعة الاخرة؛ دنيا كشتگاه آخرت است.5

پس از زندگي در دنيا به جهان آخرت منتقل مي شويم تا نتيجة اعمال خود در دنيا را ببينيم. قرآن مي فرمايد: در آن روز (قيامت) مردم به صورت گروه هاي پراكنده (از قبرها) خارج مي شود تا اعماشان به آن ها نشان داده شود. پس هر كس هموزن ذرّه اي كار خير انجام دهد آن را مي بيند، و هر كس هموزن ذره اي كار بد كرده آن را مي بيند.6 و در آن روز (قيامت) گروهي بدبختند و گروهي خوش بخت.7

نتيجه: همة ما از طرف خدا آمده ايم، يعني او ما را آفريده است. تا در دنيا زندگي كنيم و كمالات دنيوي واخروي را كسب كرده و به آن نايل شويم، و با مرگ به سوي خدا بر مي گرديم تا نتايج اعمال مان را ديده و براي هميشه در جهان آخرت، در ناز و نعمت و بهشت برين به زندگي سعادتمندانه ادامه دهيم يا به عذاب دردناك الهي گرفتار شويم. البته غير از كافران و مشركان، كسي براي هميشه معذّب نمي شود. ضمناً معلوم شد خوش بختي دنيا و آخرت مان در گرو اطاعت از دستور هاي دين مقدس اسلام است، و اين چگونه زندگي كردن را به ما مي آموزد.





1 جعفر سبحاني، منشور جاويد، ج 4، ص 181.

2 ذاريات(51) آية 56 - 58.


3 محمد محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ج1، ص 322، مادة انسان، شمارة 1557.

4 همان، شمارة 1564.

5 مرتضي مطهري، مجموعه آثار، ج 2، ص 520 (كنز الحقايق، باب دال).

6 زلزله (99) آية 6 - 8.

7 هود(11) آية 105.